Ίσως η πλέον σημαντική διαφοροποίηση με το μέχρι
τώρα υφιστάμενο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο αποτελεί ο ορισμός που δίνεται για το
ηλεκτρονικό τιμολόγιο και για πρώτη φορά ο προσδιορισμός του σαν ένα σύνολο
τυποποιημένων – δομημένων πεδίων.
Από πολύ παλιά, σε όλες μου τις παρουσιάσεις,
δημοσιεύσεις, εργασίες και προτάσεις είχα προσδιορίσει την αναγκαιότητα
διαχωρισμού των εννοιών της Ηλεκτρονικής Τιμολόγησης (Ηλεκτρονική Έκδοση,
Ηλεκτρονική Διαβίβαση, Ηλεκτρονική Παραλαβή/Αρχειοθέτηση) και είχα κατ’ επανάληψη
τονίσει τη διάκριση μεταξύ των εννοιών της Ηλεκτρονικής Τιμολόγησης και
του Ηλεκτρονικού Τιμολογίου. (Δείτε σχετικά στο
κείμενο για τη δημόσια διαβούλευση του μορφοτύπου : http://www.opengov.gr/minreform/wp-content/plugins/download-monitor/download.php?id=17).
Ο ορισμός του ηλεκτρονικού τιμολογίου σαν δομημένου
συνόλου πληροφοριών μια συναλλαγής, αποτελεί σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση
αυτή.Όλοι οι σχετικοί ορισμοί δίνονται στο άρθρο 2 της
Οδηγίας (πιθανόν όλοι οι μεταφρασμένοι όροι να μην είναι και οι πλέον δόκιμοι):
1) «ηλεκτρονικό τιμολόγιο»:
τιμολόγιο που έχει εκδοθεί, διαβιβαστεί και παραληφθεί σε διαρθρωμένη
ηλεκτρονική μορφή, η οποία επιτρέπει την αυτόματη και ηλεκτρονική επεξεργασία
του
2)
«βασικά στοιχεία ηλεκτρονικού τιμολογίου»:
σύνολο ουσιαστικών στοιχείων πληροφόρησης το οποίο πρέπει να περιέχεται σε
ηλεκτρονικό τιμολόγιο προκειμένου να είναι δυνατή η διασυνοριακή
διαλειτουργικότητα, συμπεριλαμβανομένων των αναγκαίων πληροφοριών για τη διασφάλιση
της συμμόρφωσης με τη νομοθεσία
3)
«υπόδειγμα σημασιολογικών δεδομένων»:
διαρθρωμένο σύνολο λογικά αλληλένδετων όρων και των εννοιών τους που
προσδιορίζουν τα βασικά στοιχεία ενός ηλεκτρονικού τιμολογίου
4)
«συντακτική δομή»: μηχαναγνώσιμη γλώσσα ή
διάλεκτος που χρησιμοποιείται για να αναπαριστά τα στοιχεία δεδομένων που
περιέχονται στο ηλεκτρονικό τιμολόγιο
5)
«συντακτικές δεσμεύσεις»: κατευθυντήριες
γραμμές σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο ένα υπόδειγμα σημασιολογικών
δεδομένων για ένα ηλεκτρονικό τιμολόγιο μπορεί να παρουσιάζεται στις διάφορες
συντακτικές δομές
6)
«αναθέτουσες αρχές»: οι αναθέτουσες αρχές
όπως ορίζονται στο άρθρο 1 σημείο 17 της οδηγίας 2009/81/ΕΚ, στο άρθρο 6
παράγραφος 1 της οδηγίας 2014/23/ΕΕ και στο άρθρο 2 παράγραφος 1 σημείο 1 της
οδηγίας 2014/24/ΕΕ
7)
«μη κεντρικές αναθέτουσες αρχές»: οι
αναθέτουσες αρχές όπως ορίζονται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 σημείο 3 της οδηγίας
2014/24/ΕΕ
8)
«κεντρική υπηρεσία προμηθειών»: η κεντρική
υπηρεσία προμηθειών όπως ορίζεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 σημείο 16 της
οδηγίας 2014/24/ΕΕ
9)
«αναθέτοντες φορείς»: οι αναθέτοντες
φορείς όπως ορίζονται στο άρθρο 1 σημείο 17 της οδηγίας 2009/81/ΕΚ, στο άρθρο 7
παράγραφοι 1 και 2 της οδηγίας 2014/23/ΕΕ, και στο άρθρο 4 παράγραφος 1 της
οδηγίας 2014/25/ΕΕ
10)
«διεθνές πρότυπο»: διεθνές πρότυπο όπως
ορίζεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ.
1025/2012
11)
«ευρωπαϊκό πρότυπο»: ευρωπαϊκό πρότυπο
όπως ορίζεται στο άρθρο 2 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ.
1025/2012.
Επίσης με το Άρθρο 3 της Οδηγίας η Επιτροπή ζητά
από τον αρμόδιο ευρωπαϊκό οργανισμό τυποποίησης (Ευρωπαϊκή επιτροπή
προτυποποίησης CEN) να σχεδιάσει ευρωπαϊκό πρότυπο για το υπόδειγμα σημασιολογικών δεδομένων
των βασικών στοιχείων του ηλεκτρονικού τιμολογίου («ευρωπαϊκό πρότυπο έκδοσης
ηλεκτρονικών τιμολογίων»).
Σημειώνεται ότι το ευρωπαϊκό πρότυπο έκδοσης
ηλεκτρονικών τιμολογίων θα πρέπει να βασιστεί σε υφιστάμενες τεχνικές
προδιαγραφές που έχουν ήδη αναπτυχθεί στο πλαίσιο ευρωπαϊκών οργανισμών
τυποποίησης, όπως η CEN (CWA 16356-MUG και CWA 16562-CEN BII), και πρέπει να
λαμβάνει υπόψη άλλες σχετικές τεχνικές προδιαγραφές που έχουν αναπτυχθεί στο
πλαίσιο διεθνών οργανισμών τυποποίησης, όπως το CEFACT του ΟΗΕ (CII v. 2.0) και
ο ISO (χρηματοπιστωτικό τιμολόγιο βάσει της μεθοδολογίας του προτύπου ISO
20022).
Σύμφωνα με το άρθρο 6 («Βασικά στοιχεία του
ηλεκτρονικού τιμολογίου»), το ευρωπαϊκό πρότυπο θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων,
τις εξής βασικές ενότητες πεδίων :
α) αναγνωριστικά
της επεξεργασίας και του τιμολογίου
β) χρονική
περίοδος του τιμολογίου
γ) στοιχεία
του πωλητή
δ) στοιχεία
του αγοραστή
ε) στοιχεία
του δικαιούχου πληρωμής
στ) στοιχεία του φορολογικού αντιπροσώπου του αγοραστή 6.5.2014 L 133/9 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης EL
στ) στοιχεία του φορολογικού αντιπροσώπου του αγοραστή 6.5.2014 L 133/9 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης EL
ζ) στοιχεία
αναφοράς της σύμβασης
η) λεπτομερή
στοιχεία παράδοσης
θ) οδηγίες
για την πληρωμή
ι) στοιχεία
που αφορούν απαλλαγή ή επιβάρυνση
ια) πληροφορίες
για το συγκεκριμένο στοιχείο του τιμολογίου
ιβ) συνολικά
ποσά του τιμολογίου
ιγ) ανάλυση
του ΦΠΑ
Οι Βασικές αυτές ενότητες ουσιαστικά αποτελούν ένα ευρύτερο και περισσότερο
ευέλικτο προσδιορισμό του περιεχομένου του τιμολογίου, σε σχέση με το
περιεχόμενο που προσδιορίζεται με το άρθρο 226 της υφιστάμενης Οδηγίας
2006/112/ΕΚ και στο οποίοy υπενθυμίζεται ότι ορίζονται τα εξής :
Με την επιφύλαξη των
ειδικών διατάξεων που προβλέπονται στην παρούσα οδηγία, μόνον οι ακόλουθες
ενδείξεις είναι υποχρεωτικές για τους σκοπούς του ΦΠΑ, όσον αφορά τα τιμολόγια
που εκδίδονται κατ' εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 220 και 221:
1) η ημερομηνία έκδοσης
του τιμολογίου,
2) αλληλοδιάδοχος αριθμός,
βασισμένος σε μία ή περισσότερες σειρές, ο οποίος χαρακτηρίζει το τιμολόγιο με
μοναδικό τρόπο,
3) ο αριθμός φορολογικού
μητρώου ΦΠΑ του άρθρου 214, με βάση τον οποίο ο υποκείμενος στον φόρο
πραγματοποίησε την παράδοση των αγαθών ή την παροχή των υπηρεσιών,
4) ο αριθμός φορολογικού
μητρώου ΦΠΑ του αποκτώντος ή του λήπτη κατά το άρθρο 214, με βάση τον οποίο
έλαβε παράδοση αγαθών ή παροχή υπηρεσιών για την οποία είναι υπόχρεος στον φόρο
ή παράδοση αγαθών του άρθρου 138,
5) το πλήρες όνομα και η
πλήρης διεύθυνση του υποκείμενου στον φόρο και του αποκτώντος τα αγαθά ή του
λήπτη των υπηρεσιών,
6) η ποσότητα και το είδος
των παραδιδόμενων αγαθών ή η έκταση και το είδος των παρεχόμενων υπηρεσιών,
7) η ημερομηνία κατά την
οποία πραγματοποιήθηκε ή ολοκληρώθηκε η παράδοση αγαθών ή η παροχή υπηρεσιών ή
η ημερομηνία κατά την οποία καταβλήθηκε η προκαταβολή που αναφέρεται στο άρθρο
220, σημεία 4) και 5), εφόσον η εν λόγω ημερομηνία είναι καθορισμένη και
διαφέρει από την ημερομηνία έκδοσης του τιμολογίου,
7α) όταν ο ΦΠΑ καταστεί
απαιτητός κατά τον χρόνο είσπραξης του τιμήματος σύμφωνα με το άρθρο 66 σημείο
β) και το δικαίωμα έκπτωσης γεννάται κατά τον χρόνο κατά τον οποίο ο προς
έκπτωση φόρος γίνεται απαιτητός, η αναφορά «Καθεστώς ταμειακής λογιστικής»,
8) η βάση επιβολής του
φόρου για κάθε συντελεστή ή η απαλλαγή, η τιμή μονάδας χωρίς ΦΠΑ καθώς και οι
ενδεχόμενες εκπτώσεις και επιστροφές εφόσον δεν περιλαμβάνονται στην τιμή
μονάδας,
9) ο συντελεστής ΦΠΑ που
εφαρμόζεται,
10) το ποσό του
οφειλόμενου ΦΠΑ, εκτός εάν εφαρμόζεται ειδικό καθεστώς για το οποίο η παρούσα
οδηγία αποκλείει την ένδειξη αυτή,
10α) όταν το τιμολόγιο
εκδίδει ο αποκτών ή ο λήπτης παράδοσης ή παροχής αντί του προμηθευτή, η αναφορά
«Αυτοτιμολόγηση»,
11) σε περίπτωση
απαλλαγής, η αναφορά στην εφαρμοζόμενη διάταξη της παρούσας οδηγίας ή στην
αντίστοιχη εθνική διάταξη ή κάθε άλλη αναφορά που υποδηλώνει ότι η παράδοση
αγαθών ή η παροχή υπηρεσιών απαλλάσσεται,
11α) όταν ο λήπτης είναι
υπόχρεος καταβολής του φόρου, η αναφορά «Αντίστροφη επιβάρυνση»,
12) σε περίπτωση παράδοσης
καινούργιου μεταφορικού μέσου που πραγματοποιείται με τις προϋποθέσεις που
προβλέπονται στο άρθρο 138, παράγραφοι 1 και 2, στοιχείο α), τα στοιχεία που
απαριθμούνται στο άρθρο 2, παράγραφος 2, στοιχείο β),
13) σε περίπτωση εφαρμογής
του καθεστώτος του περιθωρίου κέρδους των πρακτορείων ταξιδιών, η αναφορά
«Καθεστώς περιθωρίου – Ταξιδιωτικά πρακτορεία»,
14) σε περίπτωση εφαρμογής
ενός από τα ειδικά καθεστώτα που ισχύουν στον τομέα των μεταχειρισμένων αγαθών
και αντικειμένων καλλιτεχνικής, συλλεκτικής και αρχαιολογικής αξίας, η αναφορά
«Καθεστώς περιθωρίου – Μεταχειρισμένα αγαθά», «Καθεστώς περιθωρίου – Έργα
τέχνης» ή «Καθεστώς περιθωρίου – Αντικείμενα συλλεκτικής και αρχαιολογικής
αξίας» αντιστοίχως,
15) όταν ο υπόχρεος του
φόρου είναι φορολογικός αντιπρόσωπος κατά την έννοια του άρθρου 204, ο αριθμός
φορολογικού μητρώου ΦΠΑ αυτού του φορολογικού αντιπροσώπου του άρθρου 214καθώς
και το πλήρες ονοματεπώνυμο και η διεύθυνσή του.
Εκτός από την παραπάνω διαφοροποίηση, όσον αφορά το περιεχόμενο του
τιμολογίου, ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο που ενδεχομένως να θεωρηθεί περισσότερο
ως σημείο «τριβής» -κατά την άποιψή μου- αποτελεί η πρακτική τεκμηρίωση της
απαίτησης για συμβατότητα με την υφιστάμενη Οδηγία 2006/112/ΕΚ, (μετά την
τροποποίησή της από την Οδηγία 2010/045/ΕΕ), όπως κυρίως απαιτείται τόσο από το
άρθρο 9 «Χρήση ηλεκτρονικών τιμολογίων όσον αφορά τον ΦΠΑ», όσο και την
απαίτηση του άρθρου 3 για το πρότυπο «- να συνάδει με τις σχετικές διατάξεις
της οδηγίας 2006/112/ΕΚ». Το πρόβλημα –πάντα κατά την άποψή μου- έγκειται στο
ότι στην Οδηγία 2006/112/ΕΚ είχε επιχειρηθεί (ενδεχομένως με την ίδια στόχευση
που αφορά την διευκόλυνση της διάδοσης της Ηλεκτρονικής Τιμολόγησης) να δοθεί
ένα πολύ απλοϊκός ορισμός του Ηλεκτρονικού Τιμολογίου. Σύμφωνα με τον ορισμό
αυτό (άρθρο 217 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ) :
Για τους
σκοπούς της παρούσας οδηγίας, ως «ηλεκτρονικό τιμολόγιο» νοείται ένα τιμολόγιο
που περιέχει τις απαιτούμενες σύμφωνα με την παρούσα οδηγία πληροφορίες και το
οποίο έχει εκδοθεί και έχει ληφθεί σε οποιαδήποτε ηλεκτρονική μορφή.
Συγκρίνοντας τον ορισμό αυτό και τον ορισμό του
ηλεκτρονικού τιμολογίου που δίνεται με το άρθρο 2 της νέας Οδηγίας 2014/55/ΕΕ,
γίνεται άμεσα αντιληπτή η διαφοροποίηση που επέρχεται. Πλέον, το ηλεκτρονικό
τιμολόγιο δεν μπορεί να είναι σε «οποιαδήποτε ηλεκτρονική μορφή», αλλά πρέπει να είναι σε «διαρθρωμένη
ηλεκτρονική μορφή, η οποία επιτρέπει την αυτόματη και ηλεκτρονική
επεξεργασία του»
Υπενθυμίζω ότι ακριβώς το σημείο αυτό είχε
δημιουργήσει πάρα πολύ μεγάλα προβλήματα, τουλάχιστον όσον αφορά την κατανόηση,
του τι είναι (και κατ’ επέκταση το πώς αντιμετωπίζεται διαχειριστικά,
επιχειρησιακά, φορολογικά, κλπ), ένα ηλεκτρονικό τιμολόγιο. Τη σύγχυση είχε
επιτείνει και η προσπάθεια διευκρινήσεων που είχαν δοθεί στο σχετικό κείμενο με
τις «Επεξηγηματικές σημειώσεις για τους Κανόνες τιμολόγησης για σκοπούς ΦΠΑ»
για την Οδηγία 2010/045/ΕΕ. Στις σχετικές Παρατηρήσεις αναφέρονταν συγκεκριμένα
:
Επιπλέον, προκειμένου
ένα τιμολόγιο να θεωρείται ηλεκτρονικό σύμφωνα με την οδηγία σχετικά με τον
ΦΠΑ, πρέπει να εκδοθεί και να παραληφθεί σε οποιονδήποτε ηλεκτρονικό μορφότυπο.
Η επιλογή του μορφότυπου αποφασίζεται από τους υποκείμενους στον φόρο.
Συνηθισμένοι μορφότυποι περιλαμβάνουν τιμολόγια ως δομημένα μηνύματα (όπως XML) ή άλλα είδη ηλεκτρονικών μορφότυπων (για παράδειγμα ένα μήνυμα ηλεκτρονικού
ταχυδρομείου με συνημμένο αρχείο PDF ή μια τηλεομοιοτυπία
που λαμβάνεται σε ηλεκτρονική και όχι σε έντυπη μορφή).
Σύμφωνα με τον ορισμό,
δεν θεωρούνται όλα τα τιμολόγια που δημιουργούνται σε ηλεκτρονική μορφή
«ηλεκτρονικά τιμολόγια». Τα τιμολόγια που δημιουργούνται σε ηλεκτρονική μορφή,
για παράδειγμα μέσω λογιστικού λογισμικού ή μέσω λογισμικού επεξεργασίας
κειμένου, τα οποία αποστέλλονται και λαμβάνονται σε έντυπη μορφή δεν είναι
ηλεκτρονικά τιμολόγια.
Από την άλλη πλευρά, τα τιμολόγια που δημιουργούνται σε έντυπη
μορφή, σαρώνονται, αποστέλλονται και λαμβάνονται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
μπορούν να θεωρηθούν ηλεκτρονικά τιμολόγια.
[Σημειώνω ότι αυτή ακριβώς η σύγχυση έχει μεταφερθεί στο
Ελληνικό θεσμικό πλαίσιο με την ΠΟΛ 1004/2013 για την Παροχή οδηγιών για την
εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 1 της υποπαραγράφου Ε1 της παραγράφου Ε
του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 (ΦΕΚ Α΄ 222) περί του «Κώδικα Φορολογικής
Απεικόνισης Συναλλαγών»]
Επομένως είναι σαφής η αντίφαση η οποία πλέον
υφίσταται, και οι προσδιορισμοί αντικρουόμενοι. Δηλ. με απλά λόγια, σύμφωνα με
την τελευταία οδηγία 2014/55/ΕΕ δεν μπορεί να θεωρηθεί (τουλάχιστον για τους
σκοπούς της Οδηγίας 2014/55/ΕΕ που αφορά τις Δημόσιες Συμβάσεις) ηλεκτρονικό
τιμολόγιο ένα σκαναρισμένο χειρόγραφο τιμολόγιο.
Δύσκολα όμως μπορώ να φανταστώ πλέον μια επιχείρηση
να εμμένει στη διαφορετικότητα και να χρησιμοποιεί αφενός δομημένα ηλεκτρονικά
τιμολόγια, (συμμορφούμενη με τις απαιτήσεις της 2014/55/ΕΕ) για τις συναλλαγές
της με το Δημόσιο και αφετέρου να σκανάρει και να στέλνει pdf (σαν ηλεκτρονικά τιμολόγια σύμφωνα με την 2006/112/EK) σε άλλες επιχειρήσεις. Παρ’ όλο που θεωρητικά θα μπορούσε να συμβεί
κάτι τέτοιο, εν τούτοις –έχω την άποψη- ότι εάν συμβεί, θα αποτελεί μια πολύ
ενδιαφέρουσα περίπτωση.
Ανακεφαλαιώνοντας με βάση τα παραπάνω, θα πρέπει
σταδιακά να αναμένεται γενικευμένη χρήση δομημένων ηλεκτρονικών τιμολογίων και
ώθηση και του EDI (δηλ. της Ηλεκτρονικής Ανταλλαγής Δεδομένων για
την οποία είναι σχετική η ανάρτηση “EDI Basics” στις 29/11/2013
στο link : http://zzpzaf.blogspot.gr/2013/11/edi-basics.html), κάτι που εξ’ άλλου στην
Ελλάδα έχει ήδη ξεκινήσει με τη δημοσίευση του Ελληνικού Μορφότυπου στη δημόσια
διαβούλευση το 2012
[σχετικά links :
αλλά και στην πιο πρόσφατη σχετική δημόσια διαβούλευση του 2013 :
Θα πρέπει εδώ επίσης να υπενθυμίσουμε τη σημαντική δουλειά που
είχε γίνει στα πλαίσια των εργασιών της Ομάδας Εργασίας (ΥΟΕ) της
Ηλεκτρονικής Τιμολόγησης σε συνεργασία και με στελέχη του ιδιωτικού τομέα και
της ακαδημαϊκής κοινότητας, για την αντιστοίχιση των πεδίων του Ελληνικού μορφότυπου
με τα πεδία στο πρότυπο κατά CWA 16356-MUG και PEPPOL, όπως φαίνεται και στις
αντίστοιχες στήλες του πίνακα που μπορείτε να κατεβάσετε από το link : http://www.opengov.gr/minreform/wp-content/plugins/download-monitor/download.php?id=16
(αρχείο excel "e-InvFormat4smCP.xls", στήλες "CEN
Core Invoice" και "UBL 2.0 (PEPPOL - CEN/BII)". Η
αντιστοίχιση αυτή που είχε γίνει τότε, ουσιαστικά αποτελεί μια πολύ καλή βάση
διαλειτουργικότητας, για όποιον θα ήθελε να ασχοληθεί περισσότερο με την
ηλεκτρονική ανταλλαγή δεδομένων (EDI).
Τέλος πρέπει να διευκρινίσω ότι η σημαντική ώθηση στην Ηλεκτρονική
Τιμολόγηση κυρίως αφορά την υποχρέωση των κρατών μελών να μεριμνούν ώστε οι
αναθέτουσες αρχές (δηλ. στην Ελλάδα το Εθνικό Σύστημα Δημοσίων Συμβάσεων –
ΕΣΥΔΗΣ - http://www.promitheus.gov.gr/webcenter/faces/oracle/webcenter/page/scopedMD/sd0cb90ef_26cf_4703_99d5_1561ceff660f/Page119.jspx?_afrLoop=10010891637316334#%40%3F_afrLoop%3D10010891637316334%26_adf.ctrl-state%3Dfg01j5th0_4 ) και οι αναθέτοντες φορείς να παραλαμβάνουν και να
επεξεργάζονται ηλεκτρονικά τιμολόγια που είναι σύμφωνα με το ευρωπαϊκό πρότυπο
έκδοσης ηλεκτρονικών τιμολογίων. Η καταληκτική ημερομηνία της συμμόρφωσης των
κρατών – μελών για την εφαρμογή της Οδηγίας, έχει οριστεί για τις 27/11/2018,
χρόνος που εκτιμάται επαρκής για τη συμμόρφωση τόσο των κρατικών φορέων όσο
φυσικά και της αγοράς.
Δείτε εδώ την Οδηγία 2014/55/ΕΕ :
Δείτε εδώ το ενοποιημένο κείμενο (όπως ισχύει) της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ :
Και για όσους ενδιαφέρονται ακόμη περισσότερο, ας επισκεφθούν και το topic
“ Your definition for the term
e-invoicing? ” του Bruno
Koch στο LinkeIn forum “E-invoicing
Platform (online / electronic invoicing, e-billing, invoice
processing/automation, EDI)”
στο link :